Đơn phương ly hôn là gì?
Đơn phương ly hôn là hình thức một trong hai vợ chồng khởi kiện tại Tòa án yêu cầu giải quyết việc ly hôn và các vấn đề liên quan như về con chung, tài sản chung, nợ chung.
Việc ly hôn đơn phương phải có căn cứ, chứng minh tình trạng hôn nhân đã trầm trọng. Do đó, sau khi một bên nộp đơn khởi kiện yêu cầu giải quyết ly hôn mà các bên hòa giải không thành thì Tòa án sẽ dựa vào những căn cứ được chỉ ra để giải quyết cho ly hôn.
Không giống ly hôn thuận tình về việc các bên đã thống nhất về các thỏa thuận trong việc ly hôn, các cặp vợ chồng thường sử dụng hình thức đơn phương ly hôn vì không có sự đồng thuận về yêu cầu ly hôn, giải quyết con chung, tài sản chung và nợ chung. (Tham khảo: Tư vấn thủ tục thuận tình ly hôn)
Quyền yêu cầu giải quyết đơn phương ly hôn
Theo Điều 51 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, đối tượng được yêu cầu ly hôn đơn phương (ly hôn theo yêu cầu của một bên) là:
- Vợ hoặc chồng hoặc cả hai người;
- Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.
Như vậy, có thể thấy, việc ly hôn đơn phương có thể do vợ hoặc chồng hoặc người thân thích khác (khi đáp ứng điều kiện Luật quy định) yêu cầu Tòa án giải quyết.
Xét về quyền yêu cầu ly hôn, để đảm bảo sức khỏe và tinh thần cho phụ nữ có thai, pháp luật quy định về việc chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Điều kiện của đơn phương ly hôn
Ly hôn là bước cuối cùng để chấm dứt hôn nhân khi cả hai không tìm thấy giải pháp trong hôn nhân. Tuy nhiên, trước khi được Tòa án giải quyết việc ly hôn, cả hai vợ chồng phải thông qua bước hòa giải tại Tòa án theo Điều 54 Luật Hôn nhân và gia đình 2014.
Cụ thể Điều 54 quy định: “Sau khi đã thụ lý đơn yêu cầu ly hôn, Tòa án tiến hành hòa giải theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự”.
Nếu hai bên không tiến hành hòa giải được thì Tòa án sẽ xem xét dựa trên các căn cứ sau để xác định rằng cuộc sống hôn nhân của hai vợ chồng đã lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được:
- Một trong hai người có hành vi bạo lực gia đình;
- Vợ hoặc chồng vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng (yêu thương, chung thủy, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau);...
Nếu một người vắng mặt trong phiên xét xử, yêu cầu đơn phương ly hôn có được giải quyết?
Trong thực tế, có nhiều trường hợp một người khởi kiện ra Tòa yêu cầu đơn phương ly hôn, nhiều lần Tòa án triệu tập để giải quyết yêu cầu nhưng bên còn lại không có mặt vì không muốn ly hôn. Tuy nhiên, dựa trên việc xem xét về tính chất nghiêm trọng nếu Tòa án thấy xuất hiện các hành vi được quy định tại khoản 1 Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Tòa sẽ tiến hành các bước trong thủ tục ly hôn mà không cần sự xuất hiện của người còn lại. Cụ thể:
Bởi vì ly hôn không thể ủy quyền cho người khác tham gia tố tụng như những tranh chấp khác, theo Điều 228 Bộ luật Tố tụng dân sự, nếu vợ hoặc chồng vắng mặt, Tòa án vẫn sẽ giải quyết ly hôn khi:
- Người yêu cầu ly hôn hoặc vợ, chồng có đơn đề nghị Tòa án xét xử vắng mặt.
- Vợ chồng vắng mặt vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan.
Trong đó, nếu người bị ly hôn vắng mặt lần đầu thì Tòa án sẽ hoãn nhưng nếu vắng mặt đến lần thứ hai thì Tòa án sẽ xét xử vắng mặt. Nếu người yêu cầu ly hôn vắng mặt sau hai lần triệu tập thì sẽ bị coi là từ bỏ yêu cầu ly hôn và Tòa án sẽ đình chỉ giải quyết yêu cầu này.
Hồ sơ của thủ tục đơn phương ly hôn
Để được Tòa án thụ lý về yêu cầu ly hôn, quý khách hàng phải chuẩn bị đầy đủ các loại giấy tờ như sau:
- Đơn khởi kiện (về việc xin ly hôn) được ban hành theo mẫu;
- Giấy đăng ký kết hôn (bản chính);
- Bản sao có chứng thực chứng minh nhân dân, căn cước công dân hoặc hộ chiếu của vợ và chồng;
- Sổ hộ khẩu của gia đình (bản sao có chứng thực);
- Bản sao chứng thực giấy khai sinh của con nếu có con chung;
- Nếu có tài sản chung hoặc nợ chung và yêu cầu phân chia tài sản chung, nợ chung khi ly hôn thì chuẩn bị giấy tờ chứng minh quyền sở hữu đối với tài sản chung như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy tờ đăng ký xe,… và giấy tờ chứng minh các khoản nợ chung của cả hai vợ chồng.
Tòa án có thẩm quyền giải quyết yêu cầu đơn phương ly hôn
Theo quy định tại Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) năm 2015, khi ly hôn đơn phương, người khởi kiện phải nộp đơn đến Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc.
Đồng thời, tại khoản 1 Điều 35 BLTTDS 2015, những tranh chấp về hôn nhân và gia đình sẽ do Tòa án nhân dân cấp huyện giải quyết theo thủ tục sơ thẩm.
Do đó, trong những vụ ly hôn không có yếu tố nước ngoài thì nộp đơn ly hôn đến Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người bị khởi kiện ly hôn đơn phương cư trú hoặc làm việc.
Tuy nhiên, đối với những tranh chấp ly hôn có đương sự là người nước ngoài hoặc một trong hai bên đương sự ở nước ngoài hoặc tài sản ở nước ngoài thì thẩm quyền giải quyết thuộc về Tòa án nhân dân cấp tỉnh (Điều 37 BLTTDS 2015).
Thời gian và án phí khi yêu cầu giải quyết đơn phương ly hôn
Thời gian giải quyết đơn phương ly hôn:
Thủ tục ly hôn đơn phương được thực hiện như thủ tục của một vụ án dân sự. Do đó, theo quy định của BLTTDS 2015, thời gian ly hôn đơn phương phải trải qua các giai đoạn như các vụ án dân sự khác. Đơn phương ly hôn có thời gian giải quyết dài hơn so với thủ tục ly hôn thuận tình.
Trong trường hợp thông thường, thời gian giải quyết một vụ án ly hôn đơn phương thường là ít nhất 04 tháng. Tuy nhiên, thực tế có rất nhiều trường hợp phức tạp cần nhiều thời gian hơn để xem xét và giải quyết.
Mức án phí giải quyết đơn phương ly hôn:
Yêu cầu giải quyết đơn phương ly hôn là yêu cầu giải quyết tranh chấp về hôn nhân gia đình. Do đó, căn cứ quy định tại Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14, nếu một vụ ly hôn không có giá ngạch thì mức án phí sơ thẩm là 300.000 đồng, án phí phúc thẩm 300.000 đồng.
Ngược lại, nếu vụ án ly hôn có giá ngạch thì căn cứ vào giá trị của tài sản được phân chia, án phí ly hôn sẽ từ 300.000 đồng trở lên.
Mức án phí sơ thẩm được tính như sau:
| GIÁ TRỊ TÀI SẢN | MỨC THU ÁN PHÍ |
| Từ 6.000.000 đồng trở xuống | 300.000 đồng |
| Từ trên 6.000.000 đồng đến 400.000.000 đồng | 5% giá trị tài sản có tranh chấp |
| Từ trên 6.000.000 đồng đến 400.000.000 đồng | 20.000. 000 đồng + 4% của phần giá trị tài sản có tranh chấp vượt quá 400.000.000 đồng |
| Từ trên 800.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng | 36.000.000 đồng + 3% của phần giá trị tài sản có tranh chấp vượt 800.000.000 đồng |
| Từ trên 2.000.000.000 đồng đến 4.000.000.000 đồng | 72.000.000 đồng + 2% của phần giá trị tài sản có tranh chấp vượt 2.000.000.000 đồng |
| Từ trên 4.000.000.000 đồng | 112.000.000 đồng + 0,1% của phần giá trị tài sản tranh chấp vượt 4.000.000.000 đồng. |
Trình Tự, Thủ Tục Đơn Phương Ly Hôn Mới Nhất
Thủ tục đơn phương ly hôn mới nhất gồm các bước như sau:
Bước 1: Chuẩn bị và nộp hồ sơ
Vợ hoặc chồng phải chuẩn bị các loại giấy tờ đã nêu ở mục 5. Ngoài ra, nếu có chứng cứ chứng minh vợ hoặc chồng có hành vi bạo lực gia đình, không thực hiện nghĩa vụ… thì cũng phải cung cấp cho Tòa án.
Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ cần thiết thì người yêu cầu nộp tại Tòa án có thẩm quyền đã nêu ở trên.
Bước 2: Tòa án xem xét và giải quyết
- Khi nhận được hồ sơ khởi kiện yêu cầu ly hôn, Tòa án sẽ xem xét trong vòng 05 ngày làm việc.
- Nếu hồ sơ hợp lệ thì Tòa án gửi thông báo cho nguyên đơn đóng tiền tạm ứng án phí, Tòa án ra quyết định thụ lý đơn ly hôn đơn phương từ thời điểm nguyên đơn nộp biên lai đã đóng tiền tạm ứng án phí (Điều 191 và Điều 195 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015).
- Thủ tục hòa giải tại Tòa án là thủ tục bắt buộc trước khi đưa vụ án ra xét xử trừ những vụ án không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được hoặc vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn.
Nếu hòa giải thành, Tòa án lập biên bản hòa giải thành và sau 07 ngày mà các đương sự không thay đổi về ý kiến thì Tòa án ra quyết định công nhận hòa giải thành và quyết định này có hiệu lực ngay và không được kháng cáo kháng nghị.
Nếu hòa giải không thành, Tòa án cũng phải lập biên bản hòa giải không thành sau đó ra quyết định đưa vụ án ra xét xử.
- Phiên tòa sơ thẩm: sau khi ra quyết định đưa vụ án ra xét xử các bên được Tòa án gửi giấy triệu tập và được thông báo rõ về thời gian, địa điểm mở phiên Tòa sơ thẩm.
Bước 3: Ra bản án ly hôn
Nếu không hòa giải thành và xét thấy đủ điều kiện để giải quyết ly hôn thì Tòa án sẽ ra bản án chấm dứt quan hệ hôn nhân của hai vợ chồng và phân chia quyền nuôi con, tài sản chung, nghĩa vụ giải quyết nợ chung nếu có yêu cầu.
Kết luận: Đơn phương ly hôn là thủ tục phức tạp vì cần phải yêu cầu Tòa án giải quyết các tranh chấp liên quan đến việc ly hôn, con chung, tài sản chung và nợ chung nếu có. Tại công ty Luật TNHH Nhung & Cộng sự, chúng luôn sẵn sàng giúp đỡ quý khách hàng với việc soạn thảo đơn khởi kiện ly hôn đơn phương, hướng dẫn giải quyết tranh chấp về tài sản chung, con chung, nợ chung,…
Trên đây là những thông tin cần thiết về thủ tục đơn phương ly hôn mà Công ty Luật TNHH Nhung và Cộng sự chia sẻ với Quý bạn đọc. Nếu Quý bạn đọc còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc trăn trở về bất kỳ lĩnh vực pháp lý nào, hãy liên hệ ngay với chúng tôi theo thông tin dưới đây để được tư vấn pháp lý nhanh chóng và hiệu quả nhất.
 |
Hotline: 0908 823 850 Fanpage: Công ty Luật TNHH Nhung & Cộng sự Email: luatsuthachhuynhnhung@gmail.com |
